Zaterdag waren we, molenaar, twee van onze vaste leerling-molenaars en twee gastleerlingen, die binnenkort bij ons examen gaan doen, bezig de molen klaar te maken om te gaan draaien. Nadat de molen op de wind was gekruid en was opgezeild werd de vang gelicht en begon de molen te draaien.
Op zo’n moment blijf je altijd even luisteren: liggen de zeilen mooi vlak tegen het hekwerk en klapperen ze niet? Loopt het gangwerk mooi geruisloos? Meestal is alles in orde maar nu was er toch een geluid dat we niet direct thuis konden brengen. Het was een nauwelijks hoorbare dreun die regelmatig terugkwam. Eigenlijk waren het twee dreunen een zeer zachte en een wat hardere en ze waren bij elke omwenteling van het gevlucht te horen. Daarom kregen we het vermoeden dat er misschien iets met een roe aan de hand was.

Het gevlucht van een molen bestaat uit twee roedes met daaraan het hekwerk met de zeilen en de windborden. Een roede is een 23,40 meter lange rechthoekige stalen buis. De roedes worden door rechthoekige gaten in de askop gestoken en daarin vastgeklemd met zware houten wiggen. Om te voorkomen dat, als de wiggen los gaan zitten, ze wegvallen en zo ongelukken veroorzaken zijn er zogenaamde spitijzers die het wegvallen van de wiggen voorkomen. Als de roede niet meer vastgeklemd wordt door de wiggen, zou deze uit de askop kunnen schuiven met alle gevolgen van dien. Om dat te voorkomen zitten er aan de roede keerklossen die dat tegen gaan.

Ondertussen liep het al richting lunchpauze dus hebben we de molen maar stilgezet en zijn wat gaan eten. ‘s Middags zijn we verder op onderzoek gegaan. Hoe hoger je in de molen kwam des te duidelijker was de bons te horen en kon je voelen dat het hele achtkant trilde. Door een geopend luik in de kap was te zien dat de buitenroe bij elke omwenteling op de keerklossen viel, hooguit drie millimeter; maar een gewicht van bijna twee ton dat telkens op de askop slaat kan uiteindelijk veel schade veroorzaken. Verder draaien met de molen is in zo’n situatie dan ook zeer onverstandig.

Door de lange periode met zeer droog weer wordt ook het hout in de molen zeer droog. Hout werkt altijd, wordt het natter dan zet het uit. Hout dat droger wordt zal krimpen. Omdat veel onderdelen in de molen vast zitten met houten wiggen kan het gebeuren dat door het krimpen van het hout er dingen los gaan zitten. Het blijft opletten met dit droge weer. We zijn de laatste tijd al druk bezig geweest om wiggen van wielen en andere dingen weer vast te zetten iets dat we als (leerling-)molenaars heel goed zelf kunnen doen. Maar nu zaten de roewiggen los en dat is molenmakerswerk.

• 

• 

• 

Gelukkig hebben we een zeer goede relatie met de gemeente die eigenaar van de molen is en met Molenmakersbedrijf Groot Wesseldijk uit Lochem. Maandagmiddag al hebben molenmakers Gerben en Huub met grote hamers de wiggen weer vastgezet. Niet alleen de loszittende maar alle zestien wiggen zijn weer stevig aangeklopt. We kunnen dus weer vol opdraaien.